Arno Kramer over 'EN - EN'

Gijs Assmann

Wanneer een beeldend kunstenaar in zijn werk, zowel qua techniek als inhoud, heel verschillende wegen bewandelt, moet hij of zij wel een enorme beeldende visie hebben om in alle werken de kracht van het oorspronkelijke te kunnen stoppen. Eclectisch zijn, om dat wat deftige woord maar eens te gebruiken, wordt lang niet altijd als positief gezien. Maar geen woord van kritiek over het op dit moment getoonde werk van Gijs Assmann bij Galerie Nouvelles Images in Den Haag. Integendeel. Ons wordt een wereld voorgeschoteld waar het niet alleen goed dwalen is vanwege de enorme variëteit, maar die ons ook wakker houdt in ons kijken, die ons dubbel en dwars verbaast en die je als je alweer op weg bent naar huis, blijft bezighouden.

In feite is de beeldende wereld van Assmann niet zomaar te bevatten. Althans zo verging het mij. Je valt van de ene verbazing in de andere. Laat eerst gezegd zijn dat een galerie die een van zijn kunstenaars zoveel, bijna museale ruimte geeft om uit te pakken, een bijzondere galerie is. Nouvelles Images in Den Haag heeft diverse grote zalen en Gijs Assmann heeft, met werk dat hij in een jaar zo ongeveer maakte, een paar ruimten kunnen vullen.

Het hart van de tentoonstelling vormt misschien een vierkante van stof opgebouwde tent. Die kun je binnengaan en dan is een volstrekt absurd beeld van twee in elkaar ‘gevlochten’ figuren te zien. In de koppen van gekleurd glas herkennen we de stripfiguur Popeye, maar hoe Assmann die figuren in elkaar schuift en wat hij doet met weer andere materialen, dan alleen glas, is virtuoos en ironisch. Ironie komt in zijn werk wel vaker voor, maar het leidt nooit tot ‘platte’ grappen. Bovendien staan daar tegenover zoveel beeldend serieuze werken, dat het idee van ironie al snel weer naar de achtergrond verdwijnt. In een serie kleinere beelden op sokkels, maakt de kunstenaar gebruik van kant en klaar gekochte opgezette vogeltjes. Die geven zijn werk soms een licht macabere kant, omdat die beestje hier en daar ‘verpakt’ worden in weer ander materiaal en zien we alleen het kopje en een stukje van de staart. Soms dienen die prachtig gekleurde vogeltjes als fraai decoratieve ‘kers’ op de taart.

De rijkdom aan ideeën, de fantasieën en de uitvoeringen van het werk zijn ongekend krachtig, veelzijdig en veelzeggend. Er worden bijzondere kanten van Assmanns belevingswereld en geest blootgelegd. Zijn werk is subtiel en sensitief, maar het is ook confronterend en bevat heuse statements. Alles lijkt qua vorm en materiaal mogelijk en telkens kiest Assmann voor de juist speelse en ook uitdagende vorm en materiaal.

Het fictieve landschap van brons, gepresenteerd op een zogenaamd boetseerbok, is streng geordend maar zeker ook komisch. De bronzen bezem die tegen de bok leunt, ondermijnt het al te serieuze.

In vierkante perspex kasten toont Assmann nog weer een ander staaltje virtuositeit. Hij is in staat om uit een gigantische verzameling dingen, van pepermuntdoosjes tot honderden kurken, een overtuigend, deels driedimensionaal werk te maken, waarin dan altijd een uitgeknipte papierenvorm het beeld in zijn inhoud afmaakt. Die getekende personen zijn geladen, in hun houdingen getourmenteerd of seksueel expliciet.

In veel van zijn werken op papier, vooral de wat grotere, neemt de techniek van het met vloeibare verf tekenen meer de overhand. Hetgeen de werken kleurrijker maakt en minder weerbarstig zoals in ouder werk, waarin het knippen en plakken en toevoegen van bijvoorbeeld touw of draad tot grote hoogte van raffinement en oorspronkelijkheid leidde.

Met deze recente presentatie van Gijs Assmann’s werk is duidelijk dat hij tot een van de meest originele en oorspronkelijk kunstenaars van nu behoort. Dat museumcuratoren dit nog niet hebben ontdekt lijkt me een enorme omissie.

Arno Kramer

Januari 2014